Giấc ngủ đối với con người là vô cùng quan trọng, nhất là đối với trẻ lứa tuổi 24-36 tháng. Bởi sau mỗi giấc ngủ, tinh thần của trẻ sẽ được sảng khoái hơn, chức năng hoạt động của các cơ quan thần kinh được phục hồi. Có được một giấc ngủ trưa đảm bảo sẽ giúp quá trình trao đổi chất ở trẻ diễn ra nhanh hơn giúp trẻ tăng trưởng về chiều cao, cân nặng và đảm bảo sức khỏe. Khi bắt đầu đi học năm đầu ở nhà trẻ thì thường hay quấy khóc thì giấc ngủ trưa lại càng trở nên quan trọng hơn, một giấc ngủ trưa ngon sẽ giúp trẻ tập trung hơn, hứng thú tham gia các hoạt động và không có những biểu hiện cáu gắt hay tỏ ra khó chịu với những người xung quanh. Trẻ đến trường chỉ được ăn no, học hành đầy đủ và vui chơi thôi thì chưa đủ, mà trẻ cần phải được các cô giáo hướng dẫn, tổ chức cho trẻ ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc và ngủ sâu giấc.
I. Chăm sóc trẻ trước giờ ngủ.
* Trước giờ đi ngủ
Không nên cho cháu ăn quá no, hay ăn những thức ăn có dầu mỡ trong bữa trưa, vì nó tạo cảm giác ngán, đầy bụng, tức bụng khiến cơn buồn ngủ của cháu đến chậm hơn hoặc cháu ngủ không ngon. Sau khi ăn xong khoảng 10 phút chúng ta mới nên cho cháu đi ngủ. Hoặc khi ăn xong không ngủ ngay cô có thể cho trẻ ngồi xuống xếp lô tô chơi, lắp ghép, chơi một trò chơi nhẹ, xem những video hoạt hình, ca nhạc thiếu nhi…
Trước khi ngủ cô cho trẻ đi vệ sinh, cởi bớt quần áo dài hay dày quá để trẻ được thoải mái và dễ ngủ hơn.
* Chuẩn bị đủ đồ dùng cho trẻ ngủ.
Chuẩn bị tốt phòng ngủ và đồ dùng cho trẻ ngủ là việc làm cần thiết để trẻ có một giấc ngủ nhanh, đúng thời gian và ngủ sâu giấc.
Trước khi cho trẻ vào ngủ cô vệ sinh phòng, nhóm sạch sẽ, bố trí chỗ ngủ yên tĩnh, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Hướng dẫn cho trẻ tự giác giúp cô chuẩn bị đồ dùng phục vụ giờ ngủ như: Lấy gối... những trẻ hay đái dầm trong khi ngủ cô cho trẻ đi vệ sinh, về mùa đông trước khi trẻ đi ngủ cô cởi bớt quần áo cho trẻ, bỏ mũ, khăn và gấp lại gọn gàng để tránh nhầm lẫn, cô kiểm tra an toàn trước khi cho trẻ vào ngủ, như trẻ có ngậm cơm trong miệng cô cho trẻ nhả ra, trẻ có cầm đồ chơi trên tay hoặc trong túi cô cất đi cho trẻ, sắp xếp trẻ nằm theo tổ và cho trẻ nam nằm một dãy, nữ một dãy. Luôn luôn chú ý đến ánh sáng trong phòng phải thích hợp, phòng ngủ nên giảm bớt ánh sáng bằng cách cô tắt bớt điện, đóng bớt một số cửa sổ và kéo rèm lại.
Mùa đông các cháu ngủ được đắp chăn đủ ấm và nằm trên giát giường, mùa hè phòng ngủ có đủ quạt mát cho các cháu ngủ ngon giấc luôn chú ý tránh không cho trẻ nằm trực tiếp trên nền nhà và dưới quạt.
II. Đưa trẻ vào giấc ngủ và chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Việc tạo cho trẻ một tâm thế yên tâm thoải mái khi ngủ ở trường với cô giáo và các bạn là vô cùng cần thiết, như vậy trẻ mới có một giấc ngủ sâu, nhẹ nhàng. Để giúp trẻ đi vào giấc ngủ một cách nhanh chóng và trẻ có thói quen mong muốn được ngủ đúng giờ thì khi đã chuẩn bị xong chỗ ngủ cô hướng dẫn trẻ nằm duỗi thẳng chân, tay, mắt nhắm. Cô hát ru hoặc mở nhạc du dương cho trẻ nghe những bài hát ru êm dịu, nhịp điệu vỗ về tình cảm để cho giấc ngủ đến với trẻ được tự nhiên và nhanh hơn. Việc đưa bản nhạc nhẹ nhàng du dương vào giấc ngủ của trẻ sẽ giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ, xua tan những căng thẳng mệt mỏi, giúp trẻ có một tinh thần thoải mái, khỏe khoắn sau khi thức dậy...
Trong giờ ngủ của trẻ tôi luôn có mặt tại phòng ngủ để quan sát, kiểm tra trẻ, xử lý kịp thời các tình huống cần thiết như (nôn, đái dầm...) sửa tư thế ngủ cho trẻ khi mà trẻ ngủ say thường đạp chăn ra khỏi người hoặc gác chân lên bạn khác có trẻ bị hở lưng, hở bụng tôi kéo quần áo cho trẻ kịp thời nếu có cháu nằm sấp không đúng tư thế tôi sửa lại luôn cho cháu ngủ được thoải mái hơn. Đối với những cháu trằn trọc, băn khoăn, khó ngủ, ngủ ít, những trẻ mới đến lớp quấy khóc chưa quen giấc ngủ trưa cô giáo cần có biện pháp riêng như cô giáo trò chuyện, vỗ về kể cho trẻ nghe những câu chuyện cổ tích hay hát những bài hát ru nhẹ nhàng cô cho trẻ nằm cạnh cô vỗ về, âu yếm trẻ, thể hiện tình cảm yêu thương trẻ để trẻ thấy yên tâm, như có mẹ ở cạnh trẻ sẽ dễ ngủ hơn.
Những trường hợp trẻ ngủ hay giật mình, mơ khóc tôi luôn chú ý và có mặt ngay lập tức để xử lý và tạo sự yên tâm cho trẻ ngủ tiếp. Không để trẻ úp mặt vào gối hoặc trùm chăn kín. Mùa hè dùng quạt điện tôi luôn chú ý vặn tốc độ vừa phải để đảm bảo đủ mát và dễ chịu khi trẻ ngủ, mùa đông chú ý đắp chăn ấm cho trẻ. Cho trẻ đi vệ sinh trong giờ ngủ khi trẻ có nhu cầu, phát hiện kịp thời và xử lý tình huống có thể xảy ra trong khi ngủ. Luôn giữ không gian yên tĩnh cho trẻ ngủ, tránh cười, nói to và những tiếng động mạnh làm trẻ giật mình.
Nếu có trẻ thức dậy sớm và quấy khóc, cô dỗ dành trẻ ngủ tiếp, nếu trẻ không ngủ nữa thì cô đưa sang chỗ khác, dỗ trẻ chơi. Những trẻ tè dầm ra quần áo cô kịp thời thay quần áo cho trẻ và dỗ cho trẻ ngủ tiếp. Những cháu ngủ có thói quen ngủ ôm gối, gấu bông thì cô vẫn để trẻ ôm ngủ để tạo cảm giác an toàn, trẻ ngủ quen chỗ nào thì cô để trẻ ngủ luôn ở chỗ đó để trẻ dễ đi vào giấc ngủ hơn. Đối với các cháu có những đặc điểm cá biệt, tôi đã phải cố gắng và tìm ra các giải pháp tốt nhất đó là: Những cháu hay đi vệ sinh hay những cháu khó ngủ, tôi xếp cho các cháu nằm ngủ riêng một dãy để tiện việc chăm sóc khi cần thiết và nhắc trẻ đi vệ sinh kịp thời, mà không làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của các trẻ khác.
Đối với những cháu mới ốm dậy, cháu mới đi học, cháu ăn ít, cháu hay giật mình, cháu khó ngủ, tôi thường trao đổi với các bậc phụ huynh về bữa ăn, giấc ngủ của trẻ hàng ngày, để về nhà gia đình phối hợp cùng nhà trường có chung biện pháp chăm sóc và rèn nề nếp cho trẻ được tốt hơn. Ngoài ra tôi còn mạnh dạn trao đổi với các cô, bác trong nhà bếp để chế biến những món ăn hợp khẩu vị cho các cháu. Có như thế các cháu ăn sẽ ngon miệng, ăn hết suất cơ thể mới khoẻ mạnh, ngủ ngon giấc và ngủ say hơn.
III. Chăm sóc sau khi trẻ thức dậy
Gần hết giờ ngủ cô đánh thức trẻ bằng bản nhạc vui nhộn, kéo rèm cửa ra thay đổi ánh sáng để trẻ chủ động dậy và không ngái ngủ. Về mùa đông thì khi trẻ dậy phải mặc quần áo ấm cho trẻ ngay để trẻ khỏi bị lạnh dễ ốm, ho, viêm phổi.
Cô hướng dẫn trẻ cùng cô làm 1 số việc tự phục vụ như: Cất gối cùng cô, cho trẻ đi vệ sinh nếu trẻ có nhu cầu, đối với những trẻ gái có tóc dài thì cô tập trung lại một nhóm rồi chải và buộc lại tóc cho gọn gàng, sau đó chuyển dần sang hoạt động khác bằng cách trò chuyện với trẻ, cho trẻ hát một bài hát, hay chơi 1 trò chơi nhẹ nhàng đơn giản để trẻ vui vẻ thoải mái.