Kẽm thuộc nhóm vitamin và khoáng chất quan trọng với sức khỏe con người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Kẽm tham gia vào nhiều quá trình sinh học, phản ứng enzyme duy trì hoạt động sống của cơ thể. Thiếu hụt kẽm ở trẻ có thể do vấn đề hấp thụ của đường ruột hoặc do chế độ ăn không phong phú.
Trẻ bị thiếu hụt kẽm sẽ dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như thường xuyên chán ăn, rối loạn giấc ngủ, loét da, bệnh tiêu chảy ở trẻ em, suy giảm sức đề kháng, thể lực kém phát triển,... Về lâu về dài, việc thiếu hụt kẽm cũng dẫn tới sự phát triển chậm của bé so với bạn bè đồng trang lứa.
Kẽm không phải là chất dinh dưỡng có sẵn trong cơ thể, do đó mẹ cần phải bổ sung dưới nhiều dạng khác nhau cho bé. Ở mỗi giai đoạn phát triển khác nhau lượng kẽm cần thiết cho trẻ cũng khác nhau. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), nhu cầu bổ sung kẽm cho bé được quy định theo từng độ tuổi như sau:
- Bổ sung kẽm cho trẻ 6 tháng tuổi trở xuống: 2mg/ ngày
- Bổ sung kẽm cho trẻ từ tháng 7 - 12 tháng tuổi: 3mg/ ngày
- Bổ sung kẽm cho trẻ từ 4 - 8 tuổi: 5mg/ ngày
- Trẻ từ 9 - 13 tuổi: 8mg/ngày
- Trẻ từ 14 tuổi trở lên: Trong đó, bé trai cần 11mg/ngày, bé gái cần 9mg/ngày.
Để xác định thời gian cần bổ sung kẽm cho bé trong bao lâu, ba mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được các bác sĩ thăm khám và tư vấn. Khi đó, bác sĩ sẽ kiểm tra xem trẻ có đang được cung cấp đủ lượng kẽm cần thiết hay không và quyết định liều lượng thế nào. Thông thường, thời gian bổ sung kẽm cho trẻ là 2 - 3 tháng.
Việc bổ sung kẽm cho bé đầy đủ sẽ giúp làm giảm 18% tỷ lệ tiêu chảy, 41% tỷ lệ mắc bệnh viêm phổi, giảm tỷ lệ tử vong trên 50%. Tuy nhiên, bổ sung kẽm như thế nào là đúng cách để bé phát triển tốt nhất? Mẹ nên lưu ý các vấn đề sau đây:
- Chú ý thời gian dùng các thuốc có chứa kẽm (dưới dạng viên uống kẽm sulfat hay kẽm gluconat), mẹ hãy cho bé uống sau ăn khoảng 30 phút.
- Bổ sung kẽm và chất sắt cùng lúc cũng có thể làm giảm hấp thu kẽm của cơ thể. Nên cho bé uống kẽm trước, khoảng 2 tiếng sau mới bắt đầu dùng sắt.
- Bổ sung canxi cho trẻ với kẽm trong cùng một lúc có thể làm tăng bài tiết kẽm từ đó làm giảm khả năng hấp thu kẽm của cơ thể. Mẹ nên cho con uống canxi trước, sau đó khoảng 2-3 tiếng mới cho bé uống kẽm.
- Sử dụng kẽm kết hợp với vitamin B6, vitamin A, vitamin C để tăng hiệu quả hấp thu kẽm vào cơ thể, giúp bé tăng sức đề kháng.
- Không nên sử dụng kẽm chung với kháng sinh vì có thể làm giảm khả năng chống lại vi khuẩn tấn công, giảm tác dụng của thuốc kháng sinh.
- Thận trọng trong việc kết hợp kẽm với một số loại thực phẩm khác. Tránh sử dụng các loại thực phẩm chứa phytates - có trong bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, ngũ cốc, cám gạo. Những thực phẩm này sẽ làm giảm khả năng hấp thu kẽm. Vì thế, nên tránh sử dụng chúng sau khi uống kẽm ít nhất 2 giờ.
- Không uống kẽm quá liều lượng cho phép. Nên bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh đúng liều lượng được chỉ định từ bác sĩ. Bổ sung kẽm quá liều cho phép có thể gây ngộ độc kẽm cấp tính, nôn mửa, tiêu chảy, suy giảm miễn dịch,...
Hàu là hải sản đứng đầu danh sách thực phẩm giàu kẽm. Một con hàu có kích thước vừa chứa đến 5,3 mg kẽm. Không những vậy, hàu cũng rất giàu protein, giàu các loại vitamin và khoáng chất như vitamin C, B12, sắt và ít calo. Để giữ được trọn vẹn vị ngon ngọt của hào, mẹ nên đem nướng hoặc nấu cháo hàu cho bé ăn. Lưu ý hãy nấu thật chín, mẹ nhé!
Chọn phần thịt hàu còn tươi màu sáng để nấu cháo hàu cho bé
Thịt bò là thực phẩm đứng thứ hai trong top các thực phẩm giàu kẽm. Trong 100 gram thịt bò chứa tới 12,3 mg kẽm. Ngoài ra, thịt bò còn chứa một lượng lớn vitamin B12 và protein có tác dụng giúp các tế bào máu và hệ thần kinh hoạt động tốt. Tuy nhiên, không nên sử dụng loại thịt đỏ này quá nhiều lần trong tuần để tránh tiểu đường và các bệnh về tim mạch. Mẹ có thể tham khảo các món như cháo thịt bò cho bé ăn dặm.
Bổ sung kẽm cho bé hiệu quả bằng thịt bò
Các loại đậu rất giàu chất xơ, sắt, protein và đặc biệt là kẽm cũng là thực phẩm chứa nhiều kẽm. Sẽ là thiếu sót lớn nếu mẹ không sử dụng bột ngũ cốc, cháo ngũ cốc để bổ sung kẽm cho bé. Các loại bột đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng,… sẽ tạo nên một bữa ăn đầy màu sắc kích thích bé ăn ngon.
Với thực phẩm này, mẹ có thể tham khảo cách làm bột ngũ cốc cho bé hay cách làm bánh ngũ cốc cho bé để bổ sung vào các món ăn vặt cho bé.
Trong một con cua biển chứa hơn 4,6 mg lượng kẽm. Bên cạnh đó, thịt cua còn bao gồm protein cùng các vitamin khác. Súp cua, cua hấp, cháo cua cho bé là các món ăn ngon và giàu dinh dưỡng giúp cơ bắp và tim của trẻ hoạt động tốt. Tuy nhiên, lượng kẽm trong cua là rất lớn nên ba mẹ cần chú ý chỉ cho bé ăn khẩu phần vừa đủ để bổ sung kẽm cho bé an toàn.
Ngoài cua, tôm hùm cũng là loại hải sản điển hình giàu kẽm, canxi, vitamin B12 lại ít calo được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích sử dụng. Với tôm hùm, mẹ có thể luộc, nấu cháo tôm cho bé ăn hoặc làm salad trộn với rau.
Yến mạch là thực phẩm bổ sung kẽm cho bé mà mẹ không nên bỏ qua. Trong 62g yến mạch chứa khoảng 0,9mg kẽm. Nhờ đó, việc bổ sung ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày có thể giúp trẻ giảm nguy cơ bệnh tim và tiểu đường loại 2.
Mẹ có thể cho bé ăn dặm bằng một số công thức làm món ăn dặm từ yến mạch cho bé như cách làm sữa yến mạch cho bé, cách làm bánh yến mạch cho bé,...
Mầm lúa mì là nguồn cung cấp kẽm phong phú được các nước phương Tây ưa thích vì chúng cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết như chất xơ, vitamin B, sắt, magiê, mangan, phốt pho và selen. Để kích thích trẻ ăn, ba mẹ nên chế biến thành sữa lúa mì hoặc bánh sẽ giúp bé ăn ngon hơn.