Phản xạ ở trẻ sơ sinh là những hành động tự động, không chủ ý mà trẻ thực hiện để phản ứng lại với các kích thích từ môi trường xung quanh. Những phản xạ này là bẩm sinh, có nghĩa là trẻ sinh ra đã có và không cần phải học.
Hầu hết các phản ứng của trẻ sơ sinh là phản xạ. Ví dụ, khi vuốt má, trẻ có thể quay đầu về cùng một bên; hoặc khi đưa một ngón tay vào miệng, trẻ bắt đầu mút tay. Đây được gọi là những phản xạ nguyên thủy.
Phản xạ Moro, hay còn gọi là phản xạ giật mình, là một trong những phản xạ nguyên phát quan trọng ở trẻ sơ sinh. Phản xạ này thường xuất hiện khi đầu của bé bị thay đổi vị trí đột ngột, ngã về phía sau hoặc khi bé giật mình bởi một kích thích bất ngờ nào đó. Khi phản xạ Moro xảy ra, bé sẽ có những biểu hiện đặc trưng như hất mạnh tay chân ra hai bên, đồng thời vươn cổ và ngửa đầu. Ngay sau đó, bé sẽ nhanh chóng hạ tay xuống, khép lại gần cơ thể và có thể bật khóc lớn. Moro là phản xạ giật mình co cơ, một phản ứng tự nhiên của trẻ sơ sinh với môi trường xung quanh.
Cha mẹ không cần quá lo lắng khi nhận thấy những dấu hiệu của phản xạ Moro ở trẻ sơ sinh. Đây là một phản xạ sinh lý hoàn toàn bình thường và sẽ tự động biến mất theo thời gian. Phản xạ Moro thường rõ rệt nhất trong tháng đầu đời của bé và sau đó sẽ yếu dần đi, thường biến mất hoàn toàn khi trẻ được khoảng hai tháng tuổi. Mặc dù có thể xuất hiện ở nhiều trẻ khác nhau, phản xạ này chỉ mang tính chất tạm thời và là một phần tự nhiên trong quá trình phát triển của trẻ sơ sinh.
Phản xạ giật mình ở trẻ sơ sinh
Một kích thích có thể làm em bé giật mình và kích hoạt phản xạ Moro, khiến em bé ngửa đầu ra sau và duỗi tay chân ra. Cánh tay của em bé mở rộng sang một bên, trong khi lòng bàn tay hướng lên trên với các ngón tay cái gập lại. Em bé cũng có thể khóc một chút. Khi hết phản xạ, bé rụt chân và tay lại bằng cách gập khuỷu tay. Sau đó bé bình tĩnh lại và thư giãn.
Biểu hiện của phản xạ: Khi phản xạ Moro xảy ra, bạn sẽ thấy bé có những động tác sau:
- Dang tay và chân: Bé đột ngột dang rộng hai tay và hai chân ra ngoài. Các ngón tay thường xòe ra và các ngón cái có thể không khép vào lòng bàn tay tạo thành hình chữ C.
- Khép tay và chân lại: Ngay sau đó (thường chỉ vài giây), bé nhanh chóng khép tay và chân lại gần cơ thể. Trẻ sơ sinh nắm chặt ngón tay cái vào trong thành nắm đấm.
- Khóc (có thể): Bé có thể bắt đầu khóc hoặc quấy khóc sau phản xạ.
Những kích thích sau đây có thể kích hoạt phản xạ Moro giật mình ở trẻ sơ sinh:
- Âm thanh lớn, đột ngột
- Tiếng khóc của chính em bé
- Chuyển động đột ngột
- Cảm giác rơi (khi được bế lên hoặc đặt xuống)
Ngoài phản xạ Moro, một số trẻ sơ sinh thường khóc dạ đề do hệ thống tiêu hoá chưa hoàn thiện
Phản xạ Moro thường xảy ra khi bé bị giật mình
Phản xạ Moro xuất hiện ở trẻ sơ sinh và đạt đỉnh điểm trong tháng đầu tiên. Các em bé khác nhau thể hiện phản xạ giật mình ở các mức độ khác nhau.
Phản xạ Moro có thể xảy ra ở các cột mốc sau của trẻ:
Phản xạ Moro xuất hiện ở trẻ sơ sinh
Phản xạ Moro là một phản xạ bình thường ở trẻ sơ sinh. Nếu phản xạ giật mình không có ở trẻ sơ sinh mới là một dấu hiệu đáng lo ngại. Các bác sĩ thường kiểm tra phản ứng này ngay sau khi sinh em bé và trong các lần khám sau đó. Trẻ sơ sinh không có phản xạ Moro có thể cho thấy những dấu hiệu liên quan đến dị tật bẩm sinh ở trẻ như sau:
- Nếu không có phản xạ Moro ở tay chân cả hai bên của cơ thể, có thể cho thấy tổn thương tủy sống hoặc não.
- Nếu phản xạ Moro không xuất hiện ở các chi của một bên của cơ thể, điều đó có thể cho thấy tổn thương các dây thần kinh đi từ cổ dưới và vai trên vào cánh tay hoặc gãy xương vai. Nó cũng có thể chỉ ra các chấn thương khác, chẳng hạn như chấn thương các dây thần kinh đi đến chân hoặc gãy xương.
Phản xạ Moro có thể gây co giật cho bé không?
Không, phản xạ Moro không gây co giật cho bé. Co thắt ở trẻ sơ sinh là tình trạng trẻ sơ sinh bị co giật. Các triệu chứng của những cơn co giật này giống với phản xạ Moro nên nhiều bậc cha mẹ nhầm lẫn và không nhận biết được tình trạng bệnh. Điều quan trọng là phải nhận biết chứng co thắt ở trẻ sơ sinh và điều trị cho con bạn sớm nhất.
Phản xạ Moro tồn tại đến khi bé được 2 tháng tuổi và biến mất hoàn toàn sau 6 tháng. Điều quan trọng cần lưu ý: phản xạ giật mình còn tồn tại ở trẻ lớn hơn 6 tháng tuổi được coi là bất thường.
Nếu một phản xạ Moro không biến mất, nó được gọi là phản xạ Moro còn lại. Trẻ bị giữ lại phản xạ Moro có thể sợ tiếng ồn lớn đột ngột, ánh sáng chói, thay đổi vị trí hoặc chạm vào đột ngột. Trẻ cũng có thể giải phóng nhiều hóc-môn gây căng thẳng như cortisol và adrenaline, ảnh hưởng xấu đến trí nhớ, khả năng học tập và khả năng miễn dịch của trẻ. Đôi khi trẻ em cũng có thể phát triển quá mẫn cảm với âm thanh, nhiệt độ, xúc giác hoặc chuyển động.
Phản xạ Moro kéo dài đến hai tháng tuổi
Nếu không có phản xạ Moro hoặc có những bất thường ở trẻ thì có thể cần kiểm tra thêm. Bác sĩ sẽ khám sức khỏe và thảo luận về bệnh sử, bao gồm tiền sử bệnh gia đình, chi tiết chuyển dạ và sinh cũng như những bất thường khác ở em bé.
Các xét nghiệm khác có thể được tiến hành để đánh giá các cơ và dây thần kinh của em bé. Các xét nghiệm chẩn đoán này có thể bao gồm chụp X-quang vai hoặc kiểm tra tổn thương đám rối thần kinh cánh tay.
Bạn cũng có thể hỏi ý kiến bác sĩ nếu phản xạ Moro kéo dài quá sáu tháng. Trong những trường hợp như vậy, bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm để đánh giá sự phát triển bình thường của em bé và kiểm tra xem có bất kỳ sự thụt lùi nào trong các mốc phát triển hay không.
Phản xạ Moro dữ dội đôi khi có thể cản trở giấc ngủ của trẻ. Bạn có thể thử những cách sau đây để dỗ dành bé.
- Quấn trẻ sơ sinh: Kỹ thuật quấn trẻ từ cổ trở xuống bằng vải nhẹ và thoáng khí được gọi là quấn tã. Nó mang lại sự thoải mái, ấm áp và ngăn ngừa tình trạng thức giấc thường xuyên có thể xảy ra do phản xạ của em bé.
- Mặc đồ cho em bé: Việc mặc đồ cho em bé bao gồm việc bế em bé đảm bảo da kề da. Nhiều người tin rằng việc mặc đồ cho em bé giúp em bé bình tĩnh hơn, giảm khóc và xây dựng mối liên hệ.
- Ở chung phòng: Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyên bạn nên đặt cũi của con bạn trong phòng bạn. Nó có thể giúp bạn dễ dàng xoa dịu em bé và kiểm soát bất kỳ sự xáo trộn nào, chẳng hạn như âm thanh lớn có thể dẫn đến phản xạ Moro. Hãy nhớ không đặt trẻ cùng giường với bạn vì ngủ chung giường có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).
- Phương pháp chuyển động đúng: Chuyển động đột ngột là một trong những nguyên nhân dẫn đến phản xạ giật mình. Do đó, khi di chuyển bé, mẹ hãy hết sức lưu ý để tránh những động tác như vậy. Cha mẹ cần nhẹ nhàng đặt trẻ vào nôi khi trẻ đã ngủ. Đặt đầu của trẻ xuống sau khi lưng của trẻ tiếp xúc với nệm. Kỹ thuật này có thể giúp tránh cảm giác ngã và ngăn kích hoạt phản xạ Moro.
- Cho trẻ ngậm núm vú giả: Khi trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi, bạn có thể cho trẻ ngậm núm vú giả trong thời gian ngủ trưa và trước khi đi ngủ. Hành động mút tay có thể giúp trẻ bình tĩnh hơn và có thể khiến trẻ ít bị giật mình khi ngủ. Không ép em bé sử dụng núm vú giả và không buộc nó vào quần áo hoặc cũi của em bé.
Khăn quấn cotton BabyMommy KQN0003 77x77 cm - Màu ngẫu nhiên
- Sơ sinh đến 1 tháng: Phản xạ Moro có ngay từ khi mới sinh và đạt đỉnh điểm trong tháng đầu tiên. Các phản xạ thường xuyên và nổi bật trong giai đoạn này vì em bé chưa quen với các kích thích bên ngoài khác nhau. Quấn khăn trong những trường hợp như vậy có thể làm dịu em bé.
- Trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi đến 3 tháng: Ở giai đoạn này, em bé đã quen hơn với sự tiếp xúc và sự hiện diện của bạn. Do đó, trẻ sẽ bình tĩnh hơn và ngủ lâu hơn. Tuy nhiên, nếu trẻ giật mình và thức giấc, hãy nhẹ nhàng xoa dịu trẻ bằng cách chạm vào và giúp trẻ quay trở lại giấc ngủ.
- Trẻ từ 4 đến 6 tháng: Vào thời điểm này, các em bé đã kiểm soát nhiều hơn các cơ và chuyển động của mình. Phản xạ giật mình bắt đầu được cải thiện. Nhiều em bé sẽ không có phản xạ này sau hai tháng tuổi. Nhưng thông thường phản xạ này dần dần biến mất khi trẻ được sáu tháng tuổi.
Đặt nôi trẻ ở nơi yên tĩnh tránh tiếng ồn để giảm phản xạ Moro, cho trẻ ngủ ngon.
Ngoài phản xạ Moro, trẻ sơ sinh còn có các phản xạ sinh tồn khác:
- Phản xạ gốc tìm vú mẹ: Phản xạ này xảy ra khi bạn chạm vào miệng trẻ (gần các góc). Em bé sẽ quay đầu hoặc há miệng theo hướng chạm vào. Phản xạ này giúp trẻ tìm thấy bình sữa hoặc vú mẹ để bú. Nó thường biến mất khi trẻ được bốn tháng tuổi.
- Phản xạ nắm chặt: Khi bạn chạm vào lòng bàn tay của em bé bằng một ngón tay hoặc đồ vật, chúng sẽ cố gắng nắm lấy ngón tay hoặc đồ vật đó. Phản xạ cầm nắm của bàn tay biến mất khi trẻ được 5 đến 6 tháng tuổi, trong khi phản xạ của ngón chân vẫn duy trì cho đến 9 đến 12 tháng.
- Phản xạ cơ cổ: Khi đầu trẻ quay về một hướng, cánh tay bên đó duỗi ra, trong khi cánh tay bên đối diện uốn cong ở khuỷu tay. Nó còn được gọi là phản xạ đấu kiếm và kéo dài cho đến khi trẻ được 5 đến 7 tháng tuổi.
- Phản xạ bước: Em bé cố gắng bước hoặc nhảy khi được giữ thẳng hoặc khi đứng có hỗ trợ. Nó còn được gọi là phản xạ nhảy múa hoặc đi bộ và nó biến mất khi trẻ được hai tháng tuổi.
- Phản xạ mút: Trẻ bắt đầu bú khi vòm miệng được chạm vào. Phản xạ này chưa phát triển đầy đủ cho đến khi thai được 36 tuần tuổi. Vì vậy, ở trẻ sinh non, phản xạ này thường yếu hoặc chưa trưởng thành. Phản xạ bú thường kéo dài đến bốn đến sáu tháng, là độ tuổi mà hầu hết các bé đã sẵn sàng với thức ăn đặc.
Phản xạ nắm chặt tay ở trẻ.